Σύνορα και τείχη, 210 μέσα κι έξω

210
«Τα μηνύματα της Τέχνης είναι χαστούκια, και ένα χαστούκι σε βοηθάει να ξυπνήσεις και να επανέλθεις στην πραγματικότητα». Ο Νικήτας Καραγιάννης είναι ζωγράφος, φωτογράφος και δημοσιογράφος. Είναι επίσης αγαπημένος φίλος και docer. Έχει εκθέσει τη δουλειά του στο Λος Άντζελες και το Μαϊάμι, και τώρα έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα με ένα θέμα που κοινωνικά σιγοβράζει με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον. Η έκθεση «Σύνορα» είναι η δική του φωνή μέσα στη νέα παγκόσμια πραγματικότητα, όπου τα τείχη αντί να γκρεμίζονται, υψώνονται όλο και ψηλότερα. Τείχη, κάγκελα, κόκκινες γραμμές, ο ατελείωτος δρόμος των προσφύγων, η προσπάθεια, η αλληλεγγύη και η ελπίδα, απαθανατίζονται μέσα από μια σειρά έργων που έχουν σκοπό να γκρεμίσουν τα σύνορα, ξεκινώντας από αυτά που χτίζουμε μέσα μας.

Ποια είναι η έμπνευση της έκθεσης; Εμπνεύστηκα μέσα από ένα νοερό ταξίδι στα σταυροδρόμια της ζωής,τόσο της δικής μου όσο και άλλων. Οι συνεχείς αλλαγές, που θεωρώ και απαραίτητες για την προσωπική, επαγγελματική, αισθηματική υγεία, άρχισαν να αποτυπώνονται σιγά σιγά στον καμβά και πρόσεξα ότι κάθε διασταύρωση των γραμμών μου οδηγεί προς μια διαφορετική προοπτική από εκείνη που αρχικά είχα κατά νου, εκπλήσσοντάς με ευχάριστα και μάλιστα σε βαθμό μαγικό.

Ποιο ήταν το έναυσμα για να την πραγματοποιήσεις; Δεν ήταν ένα το έναυσμα αλλά περισσότερα. Από τα πρώτα ήταν οι αντιδράσεις λίγων καλών φίλων όταν πριν από καιρό τους δώρισα μερικά ανάλογα έργα. Μου έλεγαν ότι τους θύμιζαν φράχτες δίνοντάς τους μια αίσθηση «αποκλεισμού». Στην συνέχεια ξέσπασε η προσφυγική κρίση και το κλείσιμο των συνόρων, γεγονότα που με επηρέασαν βαθιά, με συγκλόνισαν και με εξόργισαν μπορώ να πω. Αδυνατούσα -και ακόμα αδυνατώ- να πιστέψω πώς μπορεί η διεθνής κοινότητα να καταδικάζει με αυτόν τον σκληρό τρόπο ολόκληρους λαούς στον θάνατο, να τους στερεί την ελπίδα στην οποία όλοι έχουμε δικαίωμα. Κατά κάποιον τρόπο είναι σαν να σου χτυπάει την πόρτα ένας κυνηγημένος και απελπισμένος άνθρωπος και εσύ να μην του ανοίγεις, να τον διώχνεις ρίχνοντάς τον πίσω στα χέρια του διώκτη του.

Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις που σου έρχονται στο μυαλό όταν ακούς τη λέξη «Σύνορα»; Όταν ήμουν μικρός, σε μια άλλη εποχή, η λέξη σύνορο μου έφερνε στο μυαλό νέες περιπέτειες, νέες ευκαιρίες, κάτι μάλλον θετικό. Έχω ταξιδέψει αρκετά στη ζωή μου και έχω περάσει σύνορα ως ρεπόρτερ ή ως τουρίστας. Υπάρχει όμως και η προσωπική «μετάφραση», εκείνη που μου θυμίζει τα δικά μου προσωπικά σύνορα, πού υπάρχουν, τι σημαίνουν για μένα, αν θέλω να τα περάσω και να προχωρήσω ακόμα και σε αχαρτογράφητα «εδάφη». Σήμερα, δυστυχώς, με δεδομένες τις διεθνείς εξελίξεις, αυτή η λέξη μου προκαλεί μια αίσθηση τρόμου, μου αφήνει μια πικρή γεύση αβεβαιότητας που δεν είναι καθόλου θετική.

Τελικά υπάρχει στην Ελλάδα αλληλεγγύη στους πρόσφυγες; Και ναι και όχι. Από την μια θεωρούμε πως στην Ελλάδα δεν θα αφήσουμε τον γείτονά μας αβοήθητο ενώ από την άλλη έχουμε πλήθος παραδειγμάτων που μας αποδεικνύουν ότι μπορούμε να γίνουμε, ή έχουμε γίνει, απίστευτα σκληροί με τον πλησίον μας. Θέλω να ελπίζω, επειδή είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος, πώς τελικά δεν θα αφήσουμε την ανθρωπιά μας να ισοπεδωθεί και θα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.

Μπορεί η αλληλεγγύη να διαλύσει τα τείχη; Ναι, πιστεύω πως μπορεί. Εμπόδια, βέβαια, θα υπάρχουν πάντα αλλά εδώ καλούμαστε να πολεμήσουμε για να τα ξεπεράσουμε. Καμία κατάκτηση δεν έγινε χωρίς αγώνα, χωρίς επιμονή.

«Γνώρισα πρόσφυγες, μου έδωσαν δύναμη, πολλή δύναμη και σε αρκετές περιπτώσεις με έκαναν να νιώσω λίγος»

Μπορεί η τέχνη να μας βοηθήσει να βγούμε από καθεστώς του φόβου για το διαφορετικό και το ξένο; Φυσικά. Άλλωστε αυτός είναι και πρωταρχικός ρόλος της Τέχνης αλλά για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο πρέπει πρώτα να ανοίξουμε το μυαλό μας, την καρδιά και την ψυχή μας στα μηνύματά της. Να την αφήσουμε να μας προβληματίσει, να μας δείξει το καινούργιο, να μας συστήσει σε νέους κόσμους. Οφείλουμε να περνάμε σε νέες διαστάσεις και η Τέχνη μας δείχνει τον τρόπο να το επιτύχουμε.

Υπάρχει κάποια αισιόδοξη ιστορία πίσω από τους πίνακές σου; Ως δημοσιογράφος και φωτορεπόρτερ επηρεάζομαι πολύ από την επικαιρότητα, την πραγματικότητα, γι αυτό και οι επιλογές που κάνω είτε στην φωτογραφία είτε στην ζωγραφική άπτονται τις περισσότερες φορές πολύ σοβαρών θεμάτων. Μου δίνει μεγάλη χαρά το γεγονός ότι ενώ αυτή η έκθεση έχει ένα μάλλον «βαρύ» θέμα, όσοι την βλέπουν μου λένε πως τους δημιουργεί ευφορία. Χρησιμοποίησα πολύ χρώμα πρώτον επειδή μου αρέσει το χρώμα και δεύτερον επειδή μέσα από το χρώμα ήθελα να δώσω μια χροιά αισιοδοξίας. Γνώρισα πρόσφυγες, άκουσα τις ιστορίες τους που θυμίζουν σενάρια ταινιών και είδα ότι πρόκειται για απλούς καθημερινούς ανθρώπους όπως εσύ κι εγώ, ανθρώπους που είχαν τη δική τους ζωή στις πατρίδες τους, που δεν ήθελαν να φύγουν αλλά αναγκάστηκαν εκ των πραγμάτων. Γνώρισα πρόσφυγες, μου έδωσαν δύναμη, πολλή δύναμη και σε αρκετές περιπτώσεις με έκαναν να νιώσω «λίγος» ή τουλάχιστον πολύ μικρότερος από ό, τι εγώ θεωρούσα τον εαυτό μου. Εκτός όμως από τους πρόσφυγες υπάρχουν και οι φίλοι μας, άτομα που δίνουν τη δική τους προσωπική μάχη προκειμένου να ξεπεράσουν κάποιες δυσκολίες, να αλλάξουν τους εαυτούς τους, να γίνουν καλύτεροι μέσα από τεράστιες υπερβάσεις. Ακούγοντας και αυτούς μαθαίνω. Μαθαίνω συνεχώς και γι αυτό τους είμαι ευγνώμων.

Μπορεί ένας πίνακας ν’ αλλάξει τον κόσμο; Με έναν ή περισσότερους τρόπους μπορεί. Τα μηνύματα της Τέχνης είναι χαστούκια, και ένα χαστούκι σε βοηθάει να ξυπνήσεις και να επανέλθεις στην πραγματικότητα. Ακόμα και αν πονούν, είναι ένας πόνος απολύτως αναγκαίος.


Info: Έκθεση ζωγραφικής «Σύνορο» του Νικήτα Καραγιάννη, Blue Rose Gallery, έως τις 31 Μαίου, Πλατεία Καρύτση 5, Αθήνα.
 

εμφάνιση σχολίων